Μία πρωτοφανή στα ιστορικά της «τομή» ζει η κοινωνική ασφάλιση στη χώρα. Αυτή δεν είναι από την απότομη εκτίναξη της κρατικής χρηματοδότησης, άμεσης και έμμεσης, προς την κύρια ασφάλιση. Προέρχεται από τα έκτακτα μέτρα στήριξης των ιδιωτικών επιχειρήσεων, τα οποία θέσπισε και ήδη έχει θέσει σε εφαρμογή η Κυβέρνηση λόγω της εκστρατείας ανάσχεσης της πανδημίας του κορωνοϊού. Βασικοί πυλώνες της παραπέρα «κρατικοποίησης» των ταμείων είναι δύο:
- Ο πρώτος πυλώνας είναι η κάλυψη από τον κρατικό προϋπολογισμό των εισφορών των εργαζομένων, των οποίων οι συμβάσεις εργασίας τέθηκαν σε αναστολή αλλά και μέρος από τις εισφορές των εργαζόμενων γονέων οι οποίοι έλαβαν ειδική άδεια.
- Ο δεύτερος πυλώνας είναι η αναστολή πληρωμών των εισφορών τόσο των εργοδοτών, όσο και των αυτοαπασχολούμενων (οι οποίοι ανήκουν στους πληττόμενους κλάδους) για τους επόμενους 6 μήνες.
Με άλλα λόγια, αφενός, με άμεσο τρόπο το κράτος ανέλαβε να πληρώσει στο ακέραιο τις εισφορές των εργαζομένων που σταμάτησαν να δουλεύουν (είτε «βγήκαν» σε αναστολή είτε σε ειδική άδεια) και αφετέρου, με έμμεσο τρόπο, θα κληθεί να κλείσει τις «τρύπες» στον προϋπολογισμό των ταμείων οι οποίες θα προκύψουν από την 6μηνη αναστολή των πληρωμών προς αυτά.
Εκτιμήσεις αρμοδίων στελεχών στα ταμεία, αναφέρουν πως κατά το επόμενο 6μηνο, θα δημιουργηθεί ένα χρηματοδοτικό «κενό» στα ταμεία κοντά στο 50% των προβλεπομένων εσόδων του από εισφορές, το οποίο προκειμένου να διασφαλισθεί η καταβολή πάνω απ’ όλα των συντάξεων έως τέλος του χρόνου, θα πρέπει να κλείσει μέσω μίας έκτακτης κρατικής επιχορήγησης (πέραν εκείνης που θα αφορά την κάλυψη των εισφορών των υπό αναστολή εργαζομένων) ή μέσω ακόμα και κάποιας κίνησης αξιοποίησης της περιουσίας των ταμείων.
Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα καταστεί πιο πιθανό, αν από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, όπου λήγει η προθεσμία που έχει δοθεί στις πληττόμενες επιχειρήσεις αλλά και στους αυτοαπασχολούμενους για να καταβάλλουν σταδιακά τις απλήρωτες εισφορές του Φεβρουαρίου-Μαρτίου, δεν σημειωθεί καμία διακριτή αύξηση των καταβολών του ιδιωτικού τομέα προς τα ταμεία.
Λόγω των έκτακτων μέτρων η αναλογία στη χρηματοδότηση των ταμείων μεταξύ κράτους και εργοδοτών-ασφαλισμένων, από το 1:1 που αναμενόταν για φέτος, θα κατευθυνθεί προς το 1,5:1
Εξάλλου, ήδη έχει προαναγγελθεί από αρμόδια κυβερνητικά στελέχη, πως θα θεσπιστεί το επόμενο διάστημα μία νέα ρύθμιση οφειλών.
Η προαναγγελία αυτή, σίγουρα, θα αφορά τα ταμεία, καθώς εκκρεμεί, πριν το ξέσπασμα της «κορωνοκρίσης» η «επέκταση» της νέας πάγιας φορολογικής ρύθμισης των 24-48 δόσεων και στα ταμεία. Αν ένα τέτοιο σενάριο επαληθευθεί, τότε μπορεί εν μέρει, τουλάχιστον, να αποκατασταθεί η ροή των τρεχουσών εισφορών (καθώς η πληρωμή τους θα αποτελεί όρο για την τήρηση κάθε ρύθμισης), αλλά οι εισφορές του 6μηνου Μαρτίου-Σεπτεμβρίου 2020 (μαζί και όποιες άλλες παλιότερες απλήρωτες) θα έρθουν με πολύ αργούς ρυθμούς στα ταμεία.
Με άλλα λόγια, η ανάγκη ενός κρατικού «σωσιβίου», πέραν της προβλεπόμενης, βάσει του τακτικού προϋπολογισμού, επιχορήγησης φαίνεται να είναι αδήριτη, καθιστώντας το ρόλο του κράτους στη χρηματοδότηση της κοινωνικής και ιδίως της κύριας ασφάλισης ακόμα μεγαλύτερο. Και αυτό γιατί, λόγω των έκτακτων μέτρων, η αναλογία στη χρηματοδότηση των ταμείων μεταξύ κράτους και εργοδοτών – ασφαλισμένων, από το 1:1 που αναμενόταν για φέτος, θα κατευθυνθεί προς το 1,5:1.
Συγκεκριμένα, από το κράτος ο e-ΕΦΚΑ (σε ό,τι αφορά το κομμάτι της κύριας ασφάλισης) ανέμενε φέτος κοντά στα 15 δισ. ευρώ από το κράτος και επιπλέον περίπου 15 δισ. ευρώ από τις εισφορές κύριας ασφάλισης, προκειμένου να μπορεί να πληρώνει κάθε μήνα απρόσκοπτα συντάξεις. Ωστόσο, η «τρύπα» 50% στα έσοδα από εισφορές το επόμενο 6μηνο λόγω των αναστολών πληρωμών ασφαλιστικών εισφορών, μπορεί να δημιουργήσει μία άλλη «τρύπα» 25% σε ετήσια βάση από εισφορές, κατεβάζοντας την πρόβλεψη για εισπράξεις από εισφορές στο 12μηνο κατά 3 δισ. ευρώ. Από αυτά, το 1 δισ. αναμένεται να καλυφθεί από το κράτος, λόγω της καταβολής των εισφορών για όσους εργαζόμενους τεθούν σε αναστολή και έτσι λάβουν αποζημίωση. Και αυτό υπό τον όρο, ότι το «καθεστώς» αυτό της αναστολής δεν θα κρατήσει, μαζικά τουλάχιστον, πέρα από τον Ιούνιο.
Έτσι μένουν 2 δισ. ευρώ, τα οποία πρέπει να βρεθεί τρόπος, είτε με επιπλέον αύξηση της κρατικής επιχορήγησης είτε και με ρευστοποίηση μέρους των αποθεματικών τα οποία είναι επενδυμένα σε ομόλογα, για να καλυφθούν προκειμένου να καταβληθούν στο ακέραιο οι συντάξεις. Όπως και να έχει, η Κυβέρνηση πρέπει φέτος σε ετήσια βάση να καλύψει συνολικά ποσό ύψους 18 δισ. ευρώ (έναντι 15 δισ. ευρώ που, προ κορωνοϊού, προβλεπόταν η κρατική χρηματοδότηση) καθώς από εισφορές εργοδοτών – ασφαλισμένων δεν θα πρέπει να αναμένονται πάνω από 12 δισ. ευρώ.
