Στην εμπέδωση των διαρθρωτικών αλλαγών που πέρασε στην πρώτη θητείας αλλά και στην εφαρμογή νέων, θα δόσει έμφαση η Νέα Δημοκρατία από τα μέσα του 2023 έως και το 2028 εφόσον επανεκλεγεί στην κυβερνητική εξουσία στις επικείμενες εθνικές εκλογές.
Έχοντας κλείσει, εν πολλοίς, τα βασικά μέτωπα, τα οποία έχουν να κάνουν με τις συντάξεις (πληρωμή αναδρομικών, καταβολή αυξήσεων κλπ.), η ΝΔ θα προχωρήσει σε νέες παρεμβάσεις στο πεδίο των ασφαλιστικών εισφορών (νέες μειώσεις), αλλά και στο πεδίο της ασφάλισης (αλλαγές στις μη συνταξιοδοτικές παροχές του e-ΕΦΚΑ και στο θεσμικό πλαίσιο στα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης).
Παράλληλα, θα συνεχίσει παραπέρα την εφαρμογή ήδη ψηφισμένων νόμων που έχουν να κάνουν με τη λειτουργία εταιρείας αξιοποίησης των ακινήτων του e-ΕΦΚΑ και την επένδυση των αποθεματικών του Ταμείου Κεφαλαιοποιητικής Επικουρικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ).
Θέσπιση νέων νόμων
Οι νομοθετικές παρεμβάσεις που αναμένεται να έλθουν μετά τις εκλογές (και εφόσον είναι νικηφόρο το αποτέλεσμα για τη ΝΔ) είναι βασικά τρεις. Οι δύο εξ αυτών (αλλαγές στα ΤΕΑ και εξίσωση παροχών e-ΕΦΚΑ) είναι εκκρεμότητες της απερχόμενης κυβέρνησης ενώ η τρίτη θα αποτελέσει προεκλογική δέσμευση της ΝΔ.
Αναλυτικά:
Η πρώτη παρέμβαση είναι η δημιουργία ενός νέου πλαισίου λειτουργίας του δεύτερου πυλώνα ασφάλισης, δηλαδή των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης.
Όπως δήλωσε ο ίδιος ο Υπουργός Εργασίας, στο πρόσφατο συνέδριο της Ένωσης τους (ΕΛΕΤΕΑ), “ η παρέμβαση θα κινείται σε τρεις άξονες:
1ον, να υπάρχει πιο ουσιώδης, ευκρινής και ισχυρή εποπτεία των ταμείων επαγγελματικής ασφάλισης
2ον, να δημιουργηθούν πολυεργοδοτικά επαγγελματικά ταμεία καθώς, όπως έδειξε και η πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ, αυτό μπορεί να συμβάλλει καίρια στην ανάπτυξη του θεσμού.
3ον, να βρεθεί μια δίκαιη φορολογική βάση για να παραμείνει ελκυστικό το σύστημα ώστε να δίνει κίνητρα για αποταμίευση, με δικαιοσύνη και με ισορροπία μεταξύ όλων των πυλώνων του ασφαλιστικού συστήματος”.
Η δεύτερη εκκρεμούσα παρέμβαση είναι η διαμόρφωση ενιαίων κανόνων για τις μη συνταξιοδοτικές παροχές του e- EΦΚΑ. Όπως προβλέπει το σχέδιο δράσης του Υπουργείου Εργασίας, “αντικείμενο του έργου είναι η υιοθέτηση Ενιαίου Κανονισμού Ασφάλισης και Παροχών για όλα τα ενταχθέντα ταμεία στον e-ΕΦΚΑ (ν. 4387/2016). Ο ενιαίος κανονισμός ασφάλισης και παροχών του e-ΕΦΚΑ προγραμματίζεται να προωθηθεί ανά κεφάλαιο και είδος παροχών. Εντός του 2021 – 2022 είχαν προχωρήσει οι εργασίες σχετικής Ομάδας Εργασίας και συνεχίζεται η συλλογή ποσοτικών δεδομένων για την ανάλυση σεναρίων”. Αυτό σημαίνει πως θα εξισωθούν τα επιδόματα υγείας του e-ΕΦΚΑ μεταξύ όλων των ασφαλισμένων, δηλαδή θα καταργηθούν οι υφιστάμενες διαφορετικές “ταχύτητες”
οι οποίες εξακολουθούν να υπάρχουν παρά την ενοποίηση όλων των ταμείων το 2017.
Η τρίτη σημαντική παρέμβαση θα αφορά στην παραπέρα μείωση των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών και των μη μισθωτών.
Σύμφωνα με πληροφορίες, έχει κλειδώσει νέα μείωση των εισφορών των μισθωτών κατά 3,6%. Το ποσοστό του 0,6% έχει μείνει ως “υπόλοιπο” από την εξαγγελθείσα μείωση των 5 μονάδων το 2019 – 2023. Στο διάστημα αυτό μειώθηκαν οι εισφορές κατά 4,4 μονάδες. Η νέα μείωση 0,6% αναμένεται μέχρι τέλος του 2023, ενώ η μείωση των 3 μονάδων θα συντελεσθεί το 2024 – 2027. Επίσης έχει κλειδώσει η κατάργηση της εισφοράς ανεργίας (10 ευρώ/μήνα) για τους ελεύθερους επαγγελματίες.
Εφαρμογή ψηφισθέντων νόμων
Από εκεί και πέρα, θα συνεχισθεί παραπέρα η εφαρμογή ήδη ψηφισθέντων νόμων (μιλώντας αποκλειστικά για την ασφάλιση) με σημαντικότερους εξ αυτών να είναι οι εξής:
Λειτουργία της νέας Εταιρείας Αξιοποίησης Ακινήτων του e-ΕΦΚΑ ως εταιρείας Ειδικού Σκοπού.
Η εταιρεία αυτή προβλέπεται στον νόμο για τον εκσυχγρονισμό του e-ΕΦΚΑ. Έχει διαμορφωθεί ο κανονισμός λειτουργίας και έχει τοποθετηθεί διευθύνων σύμβουλος (Κατερίνα Τζωάννου). Στόχος της εταιρείας είναι η άμεση αξιοποίηση και διαχείριση των ακινήτων του Φορέα και η ενίσχυση των εσόδων του καθώς και του ασφαλιστικού συστήματος, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του e-ΕΦΚΑ. Υπενθυμίζεται πως ο Φορέας διαθέτει 400 ακίνητα σε όλη τη χώρα, συνολικής αντικειμενικής αξίας άνω του 1 δισ. ευρώ και τουλάχιστον το 20% – που αφορά ακίνητα μεγάλης αξίας – σήμερα αξιοποιείται με μεγάλη δυσκολία.
Επένδυση των αποθεματικών του ΤΕΚΑ.
Από φέτος προγραμματίζεται το εξής:Οι ασφαλισμένοι θα έχουν στη διάθεσή τους μόνο ένα προκαθορισμένο (default) προϊόν με επενδύσεις σε ένα διευρυμένο και διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο, το οποίο έχει δομή κύκλου ζωής. H επιλογή συνταξιοδοτικού προϊόντος είναι προαιρετική. Ο ασφαλισμένος κατατάσσεται αυτομάτως στο προκαθορισμένο (default) προϊόν και μπορεί μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας myTΕΚΑ να επιλέξει διαφορετικό συνταξιοδοτικό προϊόν. Όπως δήλωσε πρόσφατα η γενική γραμματέας κοινωνικής ασφάλισης του Υπουργείου Παιδείας « έναν χρόνο μετά την ίδρυσή του, το ΤΕΚΑ έχει ήδη 165.000 ασφαλισμένους, κάτι παραπάνω από 70.000 εργοδότες και περίπου 30 εκατ. σωρευμένα κεφάλαια. Το 2040, θα έχει ενάμιση εκατομμύριο ασφαλισμένους, και πάνω από 15 δισ. ευρώ σωρευμένα αποθεματικά. Μερικά χρόνια αργότερα, στη φάση της ωρίμανσής του, το ΤΕΚΑ θα διαχειρίζεται κεφάλαια που θα υπερβαίνουν το 1/3 του ΑΕΠ της χώρας και θα καλύπτει περί τα 3 εκατομμύρια ασφαλισμένους. Με δεδομένη τη σημερινή κατάσταση στη χώρα, το ΤΕΚΑ, προοπτικά (και μάλιστα πολύ σύντομα) θα γίνει ο μεγαλύτερος θεσμικός επενδυτής της χώρας και θα διαχειρίζεται κεφάλαια με μέγεθος πρωτόγνωρο για την κοινωνική ασφάλιση και με σημαντικό αναπτυξιακό αποτύπωμα στην εγχώρια κεφαλαιαγορά και στην εθνική οικονομία», τόνισε μεταξύ άλλων η κ. Καρασιώτου.
Άλλες παρεμβάσεις
Στα πλαίσια της εφαρμογής ήδη ψηφισθέντων νόμων θα πρέπει να γίνει αναφορά σε δύο ακόμα μέτρα:
Την παραπέρα αύξηση των κύριων συντάξεων
Θα συνεχισθεί η εφαρμογή του νόμου (Κατρούγκαλου) για αύξηση των συντάξεων ανάλογα με την πορεία του ΑΕΠ και του πληθωρισμού. Έτσι την 1η Ιανουαρίου 2024 θα δοθεί νέα αύξηση σε όλες τις κύριες συντάξεις. Με βάση τις υφιστάμενες επίσημες προβλέψεις για το 2023 η αύξηση αυτή (το 2024) θα ανέλθει στο 4%.
Την παραπέρα αύξηση των εισφορών σύνταξης, υγείας και εφάπαξ για τους μη μισθωτούς.
Θα συνεχιστεί η εφαρμογή του νόμου (Βρούτση) για την αναπροσαρμογή των εν λόγω εισφορών με βάση τον πληθωρισμό.
Έτσι αν επαληθευτούν οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό φέτος, όλες οι παραπάνω εισφορές θα αυξηθούν το 2024 κατά 4,5%. Ωστόσο, από το 2025 αλλάζει το μοντέλο καθορισμού των εισφορών, καθώς δε θα υπολογίζονται με βάση τον πληθωρισμό, αλλά με βάση τον δείκτη μισθών.
Τη μείωση των ασφαλιστικών οφειλών
Θα προχωρήσει η διαδικασία παραγραφής – κουρέματος ασφαλιστικών οφειλών οι οποίες δεν έχουν βεβαιωθεί μετά την παρέλευση της δεκαετίας, αλλά και η εφαρμογή των νέων ρυθμίσεων, δηλαδή της πάγιας ρύθμισης των 24 – 48 δόσεων και της έκτακτης δυνατότητας αναβίωσης (έως τέλη Ιουλίου 2023) των ρυθμίσεων 72 -120 δόσεων για τους συνεπείς οφειλέτες.
