Υπάρχουν πολλές κατηγορίες ιών, διαχωριζόμενες κατά βάση με τον αν έχουν ως γενετικό υλικό DNA ή RNA (μία λειτουργικά «ενδιάμεση» μορφή ανάμεσα σε DNA και πρωτεΐνες), με τον COVID-2019 να ανήκει στη δεύτερη κατηγορία (RNAιοί).
Αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι ο ιός δεν ενσωματώνεται στο DNA του ανθρώπου αλλά και ότι μπορεί να είναι λιγότερο σταθερός γενετικά (δηλαδή, κίνδυνος για περισσότερες μεταλλαγές).
Ως επί το πλείστον, τα έως τώρα (26 Μαρτίου 2020) φάρμακα που προτείνονται είτε έχουν δοκιμαστεί σε άλλες ιογενείς λοιμώξεις (π.χ. AIDS, γρίπη) είτε μόνο σε εργαστηριακά πειράματα για συγγενείς με τον COVID-2019 ιούς –όπως ο MERS-CoV– είτε σε μικρό αριθμό ασθενών με COVID-2019 λοίμωξη (στη δεύτερη αλλά και τρίτη πλέον κατηγορία, εντάσσεται και η πολυσυζητημένη πλέον χλωροκίνη). Το γεγονός αυτό δεν επιτρέπει την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων για τον COVID-2019.
Το διάστημα από την κατανόηση των αρχικών επιδημικών κρουσμάτων στη Wuhan μέχρι τη γενετική ανάλυση του ιού ήταν εντυπωσιακά μικρό
Από την άλλη, αναμένεται η ανάπτυξη ενός εμβολίου, με βάση τους λεγόμενους «αντιγονικούς επιτόπους» του ιού.
Σε κάθε περίπτωση, η πρόληψη παίζει καθοριστική σημασία, αφενός στο γενικό της σκέλος (δηλαδή, πλύσιμο των χεριών, αποφυγή επαφής χεριών με το πρόσωπο, καθαρισμός δυνητικά μολυσμένων και κοινά χρησιμοποιούμενων επιφανειών, μεταξύ άλλων) όσο και «εξατομικευμένα» σε διάφορες κατηγορίες ασθενών με χρόνια νοσήματα (π.χ., σωστή ρύθμιση επιπέδων γλυκόζης σε ασθενείς με διαβήτη, κατάλληλη τήρηση αγωγής για το άσθμα σε ασθενείς με άσθμα ή/και αλλεργίες, κατάλληλη ψυχολογική/ψυχιατρική στήριξη σε ασθενείς με κάποιο θέμα ψυχικής υγείας).
Γιατί η παγκόσμια ιατρική κοινότητα πιάστηκε στον «ύπνο» σε ό,τι αφορά την άμεση θεραπεία του
Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι πρόσφατα έχουν αναπτυχθεί διεθνείς πρωτοβουλίες για την γενετική επιτήρηση νεοαναδυόμενων ιών (π.χ. Global Virome Project), κατά βάση στο ζωικό βασίλειο, και αυτό γιατί η συντριπτική πλειονότητα των σύγχρονων επιδημιών (γρίπη των χοίρων, γρίπη των πτηνών, COVID-19) προέρχεται από ζώα, όπου και με βάση την ανθρώπινη δραστηριότητα (π.χ. εκτροφή ζώων ή με «ενδιάμεσους ξενιστές») μεταπηδούν στον άνθρωπο.
Ωστόσο, οι πρωτοβουλίες αυτές είναι ακόμα στο ξεκίνημά τους. Επίσης, παρότι υπήρχαν ευκαιρίες από επιδημίες από συγγενείς με τον COVID-19 ιούς, όπως ο SARS-1 (2002) και MERS-CoV (2015), η έλλειψη οικονομικών κινήτρων (κατά βάση, λόγω της συγκριτικά μικρότερης έκτασης των επιδημιών εκείνων) δεν βοήθησε για την ανάπτυξη εμβολίων και φαρμάκων που θα μπορούσαν να επιστρατευθούν στην (ή εξειδικευθούν για την) περίπτωση του COVID-19.
Παράλληλα, η μη ανάπτυξη κεντρικών, διεθνών εργαστηρίων που θα μπορούσαν να αναλάβουν τους παραπάνω στόχους εξηγεί, με τη σειρά της, την «έλλειψη ετοιμότητας».
Τέλος, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είχε αναφερθεί τα τελευταία χρόνια στην άγνωστη «νόσο Χ» που αναμέναμε, ωστόσο αυτό δεν μας ανησύχησε αρκετά ώστε να πάρουμε μέτρα καταπολέμησης μιας πανδημίας. Από την άλλη, όμως, δεν μπορούσαμε να προβλέψουμε εκ των προτέρων ποιο είδος ιού θα έδινε την πανδημία.
Ήταν θέμα χρόνου η πανδημία
Η εντατικοποίηση των διεθνών σχέσεων και ταξιδιών, η άνοδος της λεγόμενης leisure time class, και η έλλειψη κατάλληλης αντιϊκής θεραπείας ή/και προφύλαξης, για παράδειγμα ακόμα και για βασικούς κυτταρικούς στόχους που προσβάλλουν από κοινού διάφοροι ιοί με δυναμικό πανδημίας, μπορεί να προσδώσουν σε μία πανδημία το χαρακτηρισμό «αναμενόμενη».
Μία τέτοια πανδημία είχε προβλεφθεί σε ένα άρθρο στην New England Journal of Medicine από τον Bill Gates, ο οποίος είχε υπολογίσει το κόστος μίας ενδεχόμενης πανδημίας σε πάνω από ένα τρισεκατομμύρια δολάρια για την παγκόσμια οικονομία. Πρόκειται, μεταξύ άλλων, και για μία απάντηση στις θεωρίες συνωμοσίας που προβάλλονται συχνά πυκνά ως «fake news». Παρόλα αυτά, πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι και ευγνώμονες για διάφορους λόγους:
- Σε σχέση με έναν αιώνα πριν (1919) και τη λεγόμενη «Ισπανική Γρίπη», τα αντανακλαστικά και τα μέσα πρόληψης ολικής εξάπλωσης της πανδημίας είναι ασυγκρίτως καλύτερα, σημειώνοντας ότι μόνο σε εκείνη την επιδημία είχαν πεθάνει περί τα πενήντα εκατομμύρια άνθρωποι.
- Το διάστημα από την κατανόηση των αρχικών επιδημικών κρουσμάτων στη Wuhan μέχρι τη γενετική ανάλυση του ιού (βάσει των νέων τεχνολογιών γενετικής και γονιδιωματικής) ήταν εντυπωσιακά μικρό, όπως εντυπωσιακά μικρό ήταν και το διάστημα από τη γενετική ανάλυση του ιού μέχρι την εξειδίκευση των μοριακών μεθόδων για το συγκεκριμένο ιό, υπογραμμίζοντας ότι ο συνδυασμός των παραπάνω δεν θα ήταν εφικτός σε τόσο σύντομο διάστημα πριν μία δεκαετία.
- Η εμπέδωση πλέον από όλους μας από τους ανώτερους διεθνείς οργανισμούς μέχρι την κοινή γνώμη της κρισιμότητας μίας πανδημίας αναμένεται να αποτελέσει αφενός πηγή πίεσης προς τις κυβερνήσεις των κρατών για τη λήψη αποτελεσματικών μέτρων στο μέλλον, αφετέρου άσκηση σε πραγματικό χρόνο για την αύξηση των ταχέων αντανακλαστικών αναγνώρισης ενός νέου αναδυόμενου ιού με δυναμικό πρόκλησης πανδημίας.
- Η περιβαλλοντική και «πλανητική» υγεία βρήκε κερδισμένη, καθότι παρατηρήθηκε μείωση της ρύπανσης του αέρα (λόγω μείωσης της συγκοινωνίας των ανθρώπων).
